Udar mózgu - jak rozpoznać, jak postępować?
Udar mózgu to zaburzenie krążenia mózgowego w następstwie zamknięcia tętnicy mózgowej (udar niedokrwienny), lub jej pęknięcia (udar krwotoczny) Pamiętaj udar mózgu jest stanem zagrożenia życia i wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Czynnikami ryzyka udaru są przede wszystkim: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, palenie papierosów, choroba zatorowo - zakrzepowa, itd.
Objawy udaru mózgu zależą głównie od lokalizacji i rozległości miejsca niedokrwienia, dlatego u poszczególnych osób mogą się one nieco różnić. Najczęściej jednak wystąpienie udaru sygnalizują: niedowładu lub porażenia mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, z reguły po jednej stronie ciała, zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy, zaburzenia mowy, z trudnością w zrozumieniu słów oraz wypowiadaniu się, zaburzenia widzenia w jednym lub obu oczach.
W sytuacji, w której niepokojące objawy pojawią się, a po krótkim czasie ustąpią - nie rezygnujmy z wezwania pomocy! Prawdopodobnie byliśmy świadkiem tak zwanego TIA (ang. Transient Ischemic Attack) - przemijającego napadu niedokrwiennego mózgu, który jest sygnałem alarmowym. po którym nastąpić może pełnoobjawowy udar mózgu.
Pojawić mogą się również: bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości do utraty przytomności włącznie, nietrzymanie moczu i kału.
Alarmujące objawy, czyli test FAST!
W celu szybkiego i sprawnego rozpoznania objawów udaru stworzony został akronim FAST.
Akronim FAST
F - FACE (z ang. twarz) osłabienie mięśni twarzy przejawiające się np. opadniętym kącikiem ust po jednej stronie.
A - ARM (z ang. ramię) osłabienie/niedowład siły mięśniowej ręki i/lub nogi, albo ręki i nogi po jednej stronie ciała lub całkowity paraliż jednej strony. Niekiedy towarzyszy temu uczucie drętwienia połowy ciała.
S - SPEECH (z ang. mowa) mowa staje się niewyraźna i trudna do zrozumienia.
T - TIME (z ang. czas) bo zareagować powinniśmy szybko! Im szybciej chory zostanie poddany odpowiedniej terapii, tym większa szansa na zapobieżenie nieodwracalnym zmianom w mózgu. Od pojawienia się pierwszych objawów mamy 4,5 godz. na transport poszkodowanego do odpowiedniej placówki i wdrożenie leczenia w szczególnych przypadkach czas ten może zostać wydłużony do 6 godzin.
Pamiętaj jednak, że nie wszystkie z powyżej wymienionych objawów muszą byc obecne, by zdecydować sie na wezwanie zespółu Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM) Bądźmy czujni, im szybciej zareagujemy tym lepsze będą rokowania szybkiego powrotu do zdrowia! FAST znaczy szybko! - bez wahania dzwońmy na numer alarmowy 999/112. Każda sekunda jest na wagę złota!
Oczekujemy na pogotowie - co robić?
Postępowanie w tym przypadku polega przede wszystkim na jak najszybszym zapewnieniu pomocy medycznej, zebraniu wywiadu od osób, które przebywały ostatnio w otoczeniu poszkodowanego, nie podawaj żadnych płynów, jedzenia ani leków. Jeżeli udar spowodował duży niedowład lub chory jest nieprzytomny powinien zostać ułożony w pozycji bocznej - bezpiecznej na chorej (objętej niedowładem) stronie, monitoruj funkcje życiowe.
Jeśli natomiast doszło do nagłego zatrzymania krążenia (NZK), rozpocznij niezwłocznie resuscytacyje krążeniowo-oddechową (RKO) od 30 uciśnięć klatki piersiowej, a następnie 2 wdechów ratunkowych (jeśli zdecydujemy się je wykonywać), zorganizuj i użyj jak najszybciej defibrylator AED, który znacznie zwiększy szanse osoby poszkodowanej na przeżycie.
